Âm nhạc cổ điển: Những tác phẩm bất hủ mọi thời đại cần biết
Âm nhạc cổ điển, một dòng nhạc mang trong mình lịch sử hàng trăm năm, là kho tàng nghệ thuật vô giá của nhân loại. Từ những giai điệu uy nghiêm, tráng lệ cho đến những bản nhạc trữ tình, sâu lắng, âm nhạc cổ điển đã và đang chinh phục trái tim của hàng triệu người trên khắp thế giới. Bài viết này sẽ giới thiệu một số tác phẩm bất hủ, tiêu biểu của âm nhạc cổ điển mà mọi người nên biết, giúp bạn có cái nhìn tổng quan và khơi gợi niềm yêu thích đối với dòng nhạc kinh điển này.
Thời kỳ Baroque (khoảng thế kỷ 17-18): Sự phức tạp và tráng lệ
Thời kỳ Baroque được đánh dấu bởi sự phức tạp, trang trọng và giàu cảm xúc trong âm nhạc cổ điển. Các tác phẩm thường có cấu trúc phức tạp, sử dụng nhiều nhạc cụ và kỹ thuật phối âm đa dạng. Âm nhạc Baroque thể hiện sự xa hoa, quyền lực của giai cấp quý tộc, đồng thời phản ánh những biến động xã hội và tư tưởng tôn giáo phức tạp của thời đại.
Johann Sebastian Bach (1685-1750): Thiên tài của âm nhạc Baroque
Bach là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông để lại một di sản đồ sộ với hàng trăm tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau.
- Toccata và Fugue in D minor: Tác phẩm nổi tiếng này được biết đến với giai điệu hùng tráng, đầy sức mạnh. Phần Toccata sôi nổi, mạnh mẽ, dẫn dắt người nghe vào một thế giới âm thanh kỳ ảo. Phần Fugue tiếp theo lại mang đến sự trầm lắng, sâu lắng, thể hiện sự đối lập nhưng hài hòa tuyệt vời. Toccata và Fugue in D minor là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của âm nhạc cổ điển Baroque, được biểu diễn và ghi âm rộng rãi trên toàn thế giới.
- Mass in B minor: Được xem là đỉnh cao của sáng tác tôn giáo, Mass in B minor là một tác phẩm đồ sộ, phức tạp, thể hiện tài năng xuất chúng của Bach trong việc phối hợp các giọng hát và nhạc cụ. Tác phẩm này mang đến một trải nghiệm âm nhạc đầy xúc cảm, từ những giai điệu trang nghiêm, linh thiêng đến những đoạn nhạc đầy cảm hứng.
- Brandenburg Concertos: Đây là tập hợp sáu concerto được viết cho dàn nhạc dây và nhạc cụ solo, thể hiện sự đa dạng và sáng tạo trong việc sử dụng nhạc cụ của Bach. Mỗi concerto đều có một phong cách riêng, nhưng đều mang đậm dấu ấn cá nhân của nhà soạn nhạc vĩ đại này.
George Frideric Handel (1685-1759): Sự kết hợp giữa Baroque và Opera
Handel là một nhà soạn nhạc người Đức, nổi tiếng với các tác phẩm opera và oratorio.
- Messiah: Messiah là một trong những oratorio nổi tiếng nhất thế giới, kể lại câu chuyện về cuộc đời của Chúa Giêsu. Tác phẩm này được viết với quy mô lớn, sử dụng dàn nhạc và ca đoàn hùng hậu, mang đến một trải nghiệm âm nhạc đầy cảm xúc và thiêng liêng.
- Water Music: Được viết để biểu diễn trên sông Thames, Water Music là một tập hợp các bản nhạc khí vui tươi, sôi động, thể hiện sự hào nhoáng và xa hoa của thời đại Baroque.
Antonio Vivaldi (1678-1741): Nhà soạn nhạc của “Bốn mùa”
Vivaldi là một nhà soạn nhạc, nghệ sĩ violin và linh mục người Ý. Ông được biết đến nhiều nhất với tác phẩm:
- The Four Seasons: Bốn mùa là một trong những tác phẩm âm nhạc cổ điển nổi tiếng nhất, miêu tả sinh động bốn mùa trong năm thông qua âm nhạc. Mỗi mùa đều có một concerto riêng, thể hiện những đặc điểm khí hậu, cảnh vật và tâm trạng của con người trong từng mùa.
Thời kỳ Classical (khoảng thế kỷ 18): Sự cân bằng và hài hòa
Thời kỳ Classical chứng kiến sự chuyển đổi từ sự phức tạp của Baroque sang sự cân bằng, hài hòa và rõ ràng hơn. Âm nhạc cổ điển thời kỳ này thường có cấu trúc đơn giản hơn, dễ nghe hơn, nhưng vẫn mang đầy đủ tính nghệ thuật và cảm xúc.
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Thiên tài âm nhạc đa năng
Mozart là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất mọi thời đại, nổi tiếng với tài năng xuất chúng và sự đa dạng trong sáng tác.
- Symphony No. 40: Đây là một trong những bản giao hưởng nổi tiếng nhất của Mozart, được biết đến với giai điệu đẹp đẽ, đầy cảm xúc và sự biến đổi tinh tế.
- The Magic Flute: Một vở opera nổi tiếng với những giai điệu đẹp đẽ, câu chuyện hấp dẫn và sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc và kịch nghệ.
- Requiem: Một tác phẩm tôn giáo đầy cảm xúc, được viết trong những ngày cuối đời của Mozart, mang đến một trải nghiệm âm nhạc đầy sâu lắng và xúc động.
Joseph Haydn (1732-1809): “Cha đẻ của giao hưởng”
Haydn là một nhà soạn nhạc người Áo, được xem là “cha đẻ của giao hưởng” với những đóng góp to lớn cho sự phát triển của thể loại giao hưởng.
- Surprise Symphony: Được biết đến với đoạn nhạc bất ngờ, đầy sức mạnh ở giữa tác phẩm, Surprise Symphony là một trong những bản giao hưởng nổi tiếng nhất của Haydn.
- The Creation: Một oratorio đồ sộ, kể lại câu chuyện về sự sáng tạo thế giới, thể hiện sự uyên bác và tài năng của Haydn.
Ludwig van Beethoven (giai đoạn đầu): Sự chuyển giao giữa Classical và Romantic
Beethoven là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất mọi thời đại, đánh dấu sự chuyển giao giữa thời kỳ Classical và Romantic.
- Piano Sonata No. 14 (“Moonlight Sonata”): Đây là một trong những bản sonata nổi tiếng nhất của Beethoven, được biết đến với giai điệu nhẹ nhàng, trữ tình và đầy cảm xúc.
Thời kỳ Romantic (thế kỷ 19): Cảm xúc và cá tính
Thời kỳ Romantic là thời kỳ bùng nổ của cảm xúc và cá tính trong âm nhạc cổ điển. Các nhà soạn nhạc thời kỳ này thường thể hiện những cảm xúc sâu sắc, mạnh mẽ, đôi khi là u buồn, bi tráng thông qua âm nhạc.
Ludwig van Beethoven (giai đoạn giữa và cuối): Sức mạnh và bi tráng
- Symphony No. 5: Một trong những bản giao hưởng nổi tiếng nhất thế giới, được biết đến với giai điệu mạnh mẽ, đầy sức sống và sự chiến thắng cuối cùng trước số phận.
- Symphony No. 9: Bản giao hưởng cuối cùng của Beethoven, nổi tiếng với phần cuối sử dụng ca đoàn và giọng hát, thể hiện niềm tin vào tình người và sự hòa hợp giữa con người với nhau.
- Für Elise: Một bản nhạc piano ngắn gọn nhưng đầy cảm xúc, được biết đến với giai điệu nhẹ nhàng, tinh tế và đầy lãng mạn.
Franz Schubert (1797-1828): Sự trữ tình và sâu lắng
Schubert là một nhà soạn nhạc người Áo, nổi tiếng với những tác phẩm trữ tình, sâu lắng.
- Ave Maria: Một bài hát tôn giáo nổi tiếng với giai điệu đẹp đẽ, thánh thiện và đầy cảm xúc.
- Symphony No. 8 (“Unfinished Symphony”): Một bản giao hưởng dang dở nhưng vẫn để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người nghe với những giai điệu đẹp đẽ, đầy cảm xúc và sự tiếc nuối.
Các nhà soạn nhạc Romantic khác
Thời kỳ Romantic còn có nhiều nhà soạn nhạc tài năng khác như Chopin, Liszt, Brahms, Tchaikovsky… mỗi người đều có phong cách và đóng góp riêng cho sự phát triển của âm nhạc cổ điển. Họ đã để lại cho thế giới những tác phẩm bất hủ, làm say đắm lòng người qua nhiều thế hệ. Âm nhạc cổ điển của họ phản ánh sâu sắc những biến động xã hội, những khát vọng và nỗi niềm của con người thời bấy giờ.
Kết bài
Bài viết này chỉ giới thiệu một số tác phẩm tiêu biểu của âm nhạc cổ điển qua các thời kỳ. Thực tế, kho tàng âm nhạc cổ điển còn vô cùng phong phú và đa dạng, chờ đợi bạn khám phá. Hãy dành thời gian để lắng nghe, cảm nhận và tìm hiểu những tác phẩm này, để hiểu hơn về giá trị nghệ thuật trường tồn của âm nhạc cổ điển và tìm thấy cho mình những xúc cảm riêng. Âm nhạc cổ điển không chỉ là âm nhạc, mà còn là một phần của lịch sử, văn hóa và tâm hồn con người.
Giảng viên Bùi Xuân Thanh tốt nghiệp trường Nghệ Thuật Hà Nội năm 2019. Dù tuổi đời còn khá trẻ nhưng thầy Thanh đã có đến 6 năm kinh nghiệm dạy và luyện thi thanh nhạc tại các trung tâm nhà nước và tư nhân.
