Bí Quyết Bảo Quản Đàn Guitar: Giữ Gìn Âm Thanh Bền Lâu
Tìm hiểu cách bảo quản đàn guitar hiệu quả với hướng dẫn vệ sinh thân, cần và dây đàn chi tiết. Bảo dưỡng đàn đúng cách để duy trì âm thanh sắc nét, tuổi thọ bền lâu. Cùng IMCA khám phá bí quyết bảo quản đàn theo mùa, thói quen chơi đàn chuẩn, và mẹo kiểm tra định kỳ. Đọc ngay để giữ cây đàn guitar luôn như mới!
Tầm quan trọng của việc bảo quản đàn guitar
Bảo quản đàn guitar đúng cách không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ của nhạc cụ mà còn giữ cho chất lượng âm thanh luôn sắc nét và phong phú. Theo các chuyên gia, những cây đàn được chăm sóc đúng cách có thể sử dụng bền bỉ từ 10-15 năm hoặc hơn.
Những nguy cơ phổ biến:
- Độ ẩm cao làm gỗ đàn giãn nở, gây cong vênh.
- Thay đổi nhiệt độ đột ngột dẫn đến nứt bề mặt.
- Bụi bẩn và mồ hôi làm rỉ dây đàn và xỉn màu sơn.
Vệ sinh đàn guitar
Vệ sinh thân đàn
- Dụng cụ cần thiết:
- Vải sợi nhỏ (microfiber) để không làm xước bề mặt.
- Dung dịch vệ sinh đàn chuyên dụng, như MusicNomad Guitar Polish.
- Cách thực hiện:
- Lau nhẹ nhàng từ mặt trước, mặt sau đến cạnh đàn. Tránh cọ xát mạnh.
- Nếu có vết bẩn khó sạch, xịt dung dịch lên vải (không xịt trực tiếp lên đàn).
Vệ sinh cần đàn
- Dụng cụ cần thiết:
- Vải mềm hoặc bông gòn.
- Dầu dưỡng gỗ đàn chuyên dụng (như Lemon Oil).
- Cách thực hiện:
- Lau cần đàn để loại bỏ bụi bẩn sau mỗi lần chơi.
- Định kỳ 1-2 tháng, bôi dầu dưỡng lên cần đàn để giữ gỗ mềm mại, tránh khô nứt.
Vệ sinh dây đàn
- Dụng cụ cần thiết:
- Khăn lau dây chuyên dụng hoặc dụng cụ như MusicNomad String Cleaner.
- Dung dịch vệ sinh dây đàn (GHS Fast Fret).
- Cách thực hiện:
- Lau sạch từng dây đàn, đặc biệt là mặt dưới dây, nơi thường tích tụ bụi bẩn.
- Sử dụng dung dịch vệ sinh để tăng tuổi thọ dây.
Bảo dưỡng đàn guitar
Thay dây đàn
- Dụng cụ cần thiết:
- Bộ dây mới (nên chọn theo loại đàn: acoustic, classic hay electric).
- Dụng cụ cắt dây, dụng cụ quấn dây (winder).
- Cách thực hiện:
- Tháo dây cũ theo thứ tự, không nên tháo hết dây một lúc để tránh cong cần đàn.
- Lắp dây mới, đảm bảo căng đều và đúng cách.
Điều chỉnh action
Action là khoảng cách giữa dây đàn và phím đàn, ảnh hưởng đến độ dễ chơi và chất lượng âm thanh.
- Dụng cụ cần thiết:
- Thước đo action.
- Tua vít hoặc dụng cụ chỉnh cầu đàn.
- Cách thực hiện:
- Đo khoảng cách tại phím 12.
- Sử dụng tua vít chỉnh cầu đàn để tăng hoặc giảm khoảng cách.
Kiểm tra và bảo dưỡng các bộ phận khác
- Định kỳ kiểm tra chốt đàn, khóa dây và ngựa đàn.
- Vệ sinh các bộ phận kim loại bằng vải mềm để ngăn rỉ sét.
Bảo quản đàn guitar theo mùa
Mùa hè
- Sử dụng hộp đàn chống ẩm, đặt gói hút ẩm bên trong.
- Để đàn ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp.
Mùa đông
- Dùng máy tạo ẩm để giữ độ ẩm ổn định (45-55%).
- Đặt đàn cách xa nguồn nhiệt.
Thói quen tốt khi chơi đàn giúp bảo quản đàn tốt hơn
Rửa tay sạch trước khi chơi
Loại bỏ dầu mỡ và mồ hôi để dây đàn không bị rỉ.
Lau dây đàn sau khi chơi
Dùng khăn sạch lau dây ngay sau khi kết thúc để ngăn hơi ẩm bám lại.
Đặt đàn đúng cách khi không sử dụng
Luôn đặt đàn vào hộp hoặc trên giá đỡ an toàn.
Tránh để đàn ở nơi có nhiệt độ và độ ẩm thay đổi đột ngột
Di chuyển đàn từ môi trường lạnh sang nóng một cách từ từ.
Đem đàn đi kiểm tra định kỳ
Hãy đến các cửa hàng nhạc cụ chuyên nghiệp để kiểm tra đàn ít nhất 6 tháng/lần.
Lưu ý khi bảo quản đàn guitar
Để giữ cây đàn guitar luôn trong tình trạng tốt nhất, bạn cần đặc biệt lưu ý những yếu tố sau:
1. Tránh va đập
Lý do: Đàn guitar, đặc biệt là các dòng đàn làm từ gỗ cao cấp, rất nhạy cảm với va đập. Các vết nứt hoặc móp có thể làm giảm giá trị và ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh.
Giải pháp: Luôn đặt đàn trong hộp cứng (hard case) khi không sử dụng và tránh để gần các khu vực dễ bị va chạm.
2. Tránh tiếp xúc với hóa chất mạnh
Lý do: Nhiều hóa chất như cồn, dung dịch tẩy rửa có thể làm hỏng lớp sơn phủ hoặc bề mặt gỗ của đàn.
Giải pháp: Sử dụng các dung dịch làm sạch chuyên dụng dành riêng cho đàn guitar, như Dunlop Formula 65 hoặc MusicNomad Guitar Polish.
3. Độ ẩm và nhiệt độ
Lý do: Gỗ của đàn guitar dễ bị ảnh hưởng bởi thay đổi nhiệt độ và độ ẩm. Độ ẩm cao gây giãn nở gỗ, trong khi độ ẩm thấp làm gỗ bị co rút, dẫn đến nứt.
Giải pháp:
- Giữ độ ẩm ở mức ổn định từ 45% đến 55%.
- Sử dụng ẩm kế (hygrometer) để theo dõi độ ẩm trong hộp đàn.
- Đặt túi hút ẩm hoặc bộ kiểm soát độ ẩm trong hộp đàn.
4. Không để đàn tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp
Lý do: Ánh nắng mặt trời không chỉ làm phai màu lớp sơn mà còn có thể làm nóng gỗ, gây biến dạng hoặc nứt bề mặt.
Giải pháp: Đặt đàn ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng chiếu trực tiếp.
5. Kiểm tra định kỳ các bộ phận của đàn
Khóa đàn (tuning pegs): Kiểm tra độ chắc chắn, tránh để dây đàn bị lỏng.
Ngựa đàn (bridge): Đảm bảo không bị cong hoặc gãy.
Cần đàn (neck): Quan sát xem cần đàn có bị cong vênh không, đặc biệt khi sử dụng dây đàn có lực căng cao.
Lưu Ý Thêm:
- Đặt đàn cách xa các nguồn nhiệt như lò sưởi, bếp nấu hoặc các thiết bị điện tử tỏa nhiệt.
- Hạn chế tiếp xúc đàn với nước, kể cả khi vệ sinh.
- Không để vật nặng lên hộp đàn
Kết luận
Chăm sóc đàn guitar không phải là nhiệm vụ khó khăn nếu bạn thực hiện đúng cách. Bằng việc tuân thủ những “cách bảo quản đàn guitar” được hướng dẫn ở trên, bạn sẽ giữ được vẻ đẹp và chất lượng âm thanh lâu dài cho nhạc cụ. Hãy bắt đầu từ những thói quen nhỏ nhất để cây đàn của bạn luôn sẵn sàng tỏa sáng trong mọi giai điệu.
Giảng viên Bùi Xuân Thanh tốt nghiệp trường Nghệ Thuật Hà Nội năm 2019. Dù tuổi đời còn khá trẻ nhưng thầy Thanh đã có đến 6 năm kinh nghiệm dạy và luyện thi thanh nhạc tại các trung tâm nhà nước và tư nhân.
